ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ

Στην ενότητα αυτή προφανώς και ειναι κρίσιμο να προσεγγίσουμε ορθολογικά το ζήτημα των παρεμβάσεων στο οδικό δίκτυο με πρώτη προτεραιότητα τις οδικές βελτιώσεις . Ομως κυρίως το ζήτημα των υποδομών στα λιμάνια , οι διανησιωτικες επικοινωνίες και η διασύνδεση με τους χέρσαιους εθνικούς πυλώνες , θα πρέπει να ανεβεί υψηλά στην κουβέντα μας για την νέα Π.Π.
Ας συμμετέχουμε όλοι.

Αν κρίνουμε πως χρησιμοποιήθηκαν οι διαθέσιμοι πόροι για την προσπελασιμότητα του ΠΕΠ Β. Αιγαίου στις προηγούμενες προγραμματικές περιόδους, θα διαπιστώναμε ότι ενώ μπαίνουν αρχικά στόχοι για την αναβάθμιση των πυλών εισόδου των νησιών (λιμάνια και αεροδρόμια), τελικά καταλήγουν σε επεκτάσεις του οδικού δικτύου.
Κατά την άποψη μου, δύο είναι οι βασικοί λόγοι για αυτό:
α. Δεν υπάρχει συγκροτημένο σχέδιο για το πώς επιθυμούμε τις πύλες εισόδου και
β. Αδυναμία των φορέων να ωριμάσουν έργα που αφορούν τις πύλες εισόδου των νησιών, λόγω και της πολυπλοκότητας των εγκρίσεων που απαιτούνται.
Είναι λοιπόν ευχάριστο που ένας από τους στόχους της νέας προγραμματικής περιόδου είναι η υποστήριξη των φορέων, προκειμένου να ωριμάσουν τα έργα και να ζητήσουν χρηματοδότηση.
Εκείνο, όμως, που λείπει είναι ο στρατηγικός σχεδιασμός για τις πύλες εισόδου. Παρατηρούμε ότι για τα απορρίμματα, υπάρχει και Εθνικός και Περιφερειακός σχεδιασμός, που μάλιστα δεν έχει κανένα νόημα, αφού η διαχείριση των απορριμμάτων κανένα κοινό στοιχείο δεν έχει μεταξύ των τριών Νομών της Περιφέρειας.
Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν αντίστοιχος Εθνικός ή Περιφερειακός Σχεδιασμός για την προσπελασιμότητα στο νησιωτικό χώρο, με αρμόδιους το Υπουργείο Νησιωτικής Πολιτικής για το πρώτο και τις Περιφέρειες για το δεύτερο.
Για παράδειγμα, όσον αφορά τον Εθνικό σχεδιασμό, ακούγεται εδώ και πολλά χρόνια ότι για τη διασύνδεση των νησιών θα χρησιμοποιηθούν και υδροπλάνα. Παρόλα αυτά, είναι μια υπόθεση που δεν έχει προχωρήσει. Θα γίνει τελικά; Πρέπει να προβλεφθούν οι αντίστοιχες υποδομές;
Σε Περιφερειακό επίπεδο, νομίζω ότι η σύγχυση είναι πολύ μεγαλύτερη. Εκείνο που δεν έχει καθοριστεί είναι οι προβλεπόμενες χρήσεις για κάθε λιμένα, ώστε να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν οι αντίστοιχες υποδομές.
Χαρακτηριστικό το λιμάνι των Μεστών, που χρόνια μετά την κατασκευή του, ακόμα ψάχνομε τι ρόλο μπορεί να αναλάβει; Θα γίνει το κεντρικό λιμάνι της Χίου, όπως κάποιοι πιστεύουν, θα είναι υποβοηθητικό στην ακτοπλοΐα, θα δέχεται κρουαζιερόπλοια, θα είναι εμπορικό; Αν συνεχίσουμε, στη Χίο κατασκευάζονται άλλα δύο λιμάνια, στα Λιμνιά και στα Καρδάμυλα. Θα έχουν αμιγώς τουριστική το πρώτο και αλιευτική το δεύτερο δραστηριότητα ή θα αναλάβουν κάποιες χρήσεις υποστήριξης της προσπελασιμότητας του νησιού, ώστε να προβλεφθούν και αντίστοιχες υποδομές; Ακόμα και για το κεντρικό λιμάνι της Χίου, οι χρήσεις δεν ήταν μέχρι πρότινος σαφείς (ίσως ακόμα δεν είναι). Για παράδειγμα, όλοι έλεγαν ότι πρέπει να δέχεται κρουαζιερόπλοια, αλλά το μέγεθος των κρουαζιερόπλοιων είναι καθοριστικό για το είδος των υποδομών που απαιτούνται.
Νομίζω, λοιπόν, ότι αυτό που προέχει είναι μια διαβούλευση της Περιφέρειας με όλους τους φορείς και με την Κυβέρνηση, ώστε με ακρίβεια να καθοριστούν οι λιμενικές υποδομές που θα εξυπηρετούν την προσπελασιμότητα των νησιών, οι προβλεπόμενες χρήσεις για κάθε λιμάνι και στη συνέχεια οι υποδομές που απαιτούνται για την ικανοποίηση αυτών των χρήσεων.

Με γνώμονα τη συνδεσιμότητα με την ηπειρωτική́ χώρα, τη διασύνδεση των νησιών μεταξύ́ τους, καθώς και τη σύνδεση εσωτερικού́ χώρου νησιών με πύλες εισόδου-εξόδου ως Ποδηλατικός Σύλλογος Λέσβου έχουμε προτείνει πολλές φορές την σχεδίαση μιας ποδηλατικής διαδρομής και την ένταξη της στο δίκτυο ποδηλατικών διαδρομών Eurovelo.
Με αυτό τον τρόπο μπορούν να μπούνε δυναμικά τα νησιά της Περιφέρειας Β. Αιγαίου σε ένα ευρέως αναπτυσσόμενο προϊόν που λέγετε «ποδηλατικός τουρισμός» και να είναι ο τελικός προορισμός του κάθε λάτρη της τουριστικής ποδηλασίας αλλά και γιατί όχι να συνεχίσει από τις πύλες εισόδου-εξόδου προς την γείτονα χώρα.
Το Υπουργείο μεταφορών της Σμύρνης εδώ και 5 χρόνια και μετά από επαφές που είχε μαζί μας έχει καταφέρει να ενταχθεί με την διαδρομή «Mediterranean Route 8» που ξεκινάει από το Αϊβαλί, συνεχίζει προς Σμύρνη και Δικελί και καταλήγει στην Έφεσο.

Είναι καίριας σημασίας να δούμε τα νησιά του Βορείου Αιγαίου ως ενιαίο σύνολο στον ελλαδικό και ευρωπαϊκό χώρο και τη θάλασσα που τα περιβάλει όχι σαν όριο των νησιών, αλλά ως επέκταση των νησιών και ως μοναδικό πλεονέκτημα. Θα πρέπει λοιπόν να πραγματοποιηθεί ένας κεντρικός σχεδιασμός σε επίπεδο Περιφέρειας, που θα περιλαμβάνει τη θέση των λιμένων στα νησιά με τις βέλτιστες προτάσεις διασύνδεσής τους, τις χρήσεις τους, τις υπόλοιπες υποδομές που απαιτούνται υποστηρικτικά για την εξυπηρέτησή τους (επάρκεια οδικού δικτύου κλπ) και να παρουσιαστεί στην Κεντρική Διοίκηση. Επίσης σε επίπεδο λιμένα, θα πρέπει να επικαιροποιηθούν και να ολοκληρωθούν τα MASTER PLAN με ορίζοντα το 2050 (απανθρακοποίηση, διαχείριση μπαταριών/φορτίσεων πλοίων, διαχείριση επικίνδυνων φορτίων, έξυπνες λύσεις/καινοτομία κα). Ο σχεδιασμός θα πρέπει να περιλαμβάνει ένα πλέγμα πλήρους εκμετάλλευσής των λιμένων σε διάφορους τομείς, γεγονός το οποίο θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των νησιών με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και με παραγωγή πλούτου και υπεραξίας. Η «Γαλάζια Ανάπτυξη» άλλωστε, αποτελεί πυλώνα της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και μοχλό της ευρωπαϊκής οικονομίας, με μεγάλο δυναμικό για καινοτομία και ανάπτυξη. Είναι απαραίτητο τέλος στη νέα προγραμματική περίοδο να υπάρξει συνεχής υποστήριξη των εμπλεκόμενων φορέων (πχ Λιμενικά Ταμεία) ώστε αυτά να μπορέσουν να αναβαθμίσουν την τεχνική και διαχειριστική τους επάρκεια και χρηματοδότηση για ωρίμανση μελετών και έργων.

Κωνσταντίνος Φ. Βατούσης
Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Γενικός Γραμματέας ΤΕΕ ΒΑ