ΚΕΙΜΕΝΟ ΒΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 2021-2027

To παρόν concept paper αποτελεί το πρώτο συγκροτημένο στρατηγικό κείμενο αρχών για την Νέα Προγραμματική Περίοδο, με συγκεκριμένη δομή Επιχειρησιακού Προγράμματος , αλλά και επιλεξιμότητες και τύπους δράσεων. Μετά από την συζήτηση του στην ανοιχτή και διευρυμένη Διαβούλευσης της 31.3.2021 θα υποβληθεί στις εθνικές και κοινοτικές αρχές για διαπραγμάτευση, ενώ σταδιακά θα οδηγηθούμε στην υποβολή του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιόδου 2021-2027 που θα αποτελέσει το βασικότερο χρηματοδοτικό πλαίσιο ανάπτυξης για τα νησιά του Βορείου Αιγαίου . Καλή δύναμη και επιτυχία σε όλους.

Από την Υπηρεσία μας σας έχουν αποσταλεί οι προτάσεις του Φορέα της Ελληνικής Αστυνομίας, με το υπ’ αριθ. 9000/14/1 από 22-01-2021 έγγραφό μας, οι οποίες συνοψίζονται ως ακολούθως:
α) Ένταξη Περιφερειών στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Εσωτερικής Ασφάλειας και Συνόρων (ΟΣΔΕΑΣ) - Διασύνδεση με το ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Διαχείρισης Συμβάντων και Προδικαστικών Ερευνών (ΟΠΣ ΔΙΣΠΕ)
Η Ελληνική Αστυνομία διαθέτει περιφερειακές Υπηρεσίες σε επίπεδο Διεύθυνσης, Υποδιεύθυνσης, Τμήματος και Σταθμού σε όλες τις Περιφέρειες της Χώρας. Οι ανωτέρω Υπηρεσίες ασκούν αμιγώς αστυνομικές αρμοδιότητες για την ασφάλεια και την εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης, την ενεργητική οδική ασφάλεια, την προστασία των συνόρων και την αντιμετώπιση κάθε έκτακτης ανάγκης – κρίσης, συμπληρώνοντας ουσιαστικά τις αρμοδιότητες άλλων Αρχών και Υπηρεσιών σε επίπεδο δήμου, νομού και περιφέρειας.
Η συνεργασία και διασύνδεση των Περιφερειών και Δήμων με τις αστυνομικές Υπηρεσίες που ασκούν αστυνόμευση στον ίδιο γεωγραφικό χώρο απαιτείται να βελτιωθεί και να είναι προσαρμοσμένη στα τοπικά προβλήματα αστυνομικού ενδιαφέροντος που αντιμετωπίζει ξεχωριστά κάθε Γεωγραφική Περιφέρεια.
Απαιτείται να οργανωθεί ένα μοντέλο αντιμετώπισης της παραβατικότητας προσανατολισμένο στα προβλήματα (problem oriented policing), καθορίζοντας στοχευμένες παρεμβάσεις, τόσο αστυνομικές, όσο και συμμετοχικές (με τη συμπληρωματική παρέμβαση κοινωνικών δράσεων), που θα συμπληρώνουν την καταστολή με τη πρόληψη για την μη επανεμφάνιση ενός προβλήματος που συνδέεται με την ασφάλεια.
Η πρωτοβουλία εξυπηρετεί τους στόχους της πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων, έρχεται σε συνάφεια με τη βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη αστικών αγροτικών και παράκτιων περιοχών, προάγοντας την ασφάλεια που πλέον αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα για την οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη.
Ειδική επισήμανση πρέπει να γίνει ως προς την εξυπηρέτηση των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων και των πληττόμενων από το έγκλημα πληθυσμών που έχουν περισσότερη ανάγκη από αναβαθμισμένες Υπηρεσίες Ασφάλειας.

β) Υποστήριξη Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Εσωτερικής Ασφάλειας και Συνόρων (ΟΣΔΕΑΣ) - Δράσεις ενεργητικής οδικής ασφάλειας
Η Ελληνική Αστυνομία διαθέτει περιφερειακές Υπηρεσίες σε επίπεδο Διεύθυνσης, Υποδιεύθυνσης, Τμήματος και Σταθμού σε όλες τις Περιφέρειες της Χώρας. Οι ανωτέρω Υπηρεσίες ασκούν αμιγώς αστυνομικές αρμοδιότητες για την ασφάλεια και την εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης, την ενεργητική οδική ασφάλεια, την προστασία των συνόρων και την αντιμετώπιση κάθε έκτακτης ανάγκης – κρίσης, συμπληρώνοντας ουσιαστικά τις αρμοδιότητες άλλων Αρχών και Υπηρεσιών σε επίπεδο δήμου, νομού και περιφέρειας.
Η συνεργασία και διασύνδεση των Περιφερειών και Δήμων με τις αστυνομικές Υπηρεσίες που ασκούν αστυνόμευση στον ίδιο γεωγραφικό χώρο απαιτείται να βελτιωθεί και να είναι προσαρμοσμένη στα τοπικά προβλήματα αστυνομικού ενδιαφέροντος που αντιμετωπίζει ξεχωριστά κάθε Γεωγραφική Περιφέρεια.
Απαιτείται να οργανωθεί ένα μοντέλο αντιμετώπισης της παραβατικότητας προσανατολισμένο στα προβλήματα (problem oriented policing), καθορίζοντας στοχευμένες παρεμβάσεις, τόσο αστυνομικές, όσο και συμμετοχικές (με τη συμπληρωματική παρέμβαση κοινωνικών δράσεων), που θα συμπληρώνουν την καταστολή με τη πρόληψη για την μη επανεμφάνιση ενός προβλήματος που συνδέεται με την ασφάλεια.
Η πρωτοβουλία εξυπηρετεί τους στόχους της πρόληψης και διαχείρισης κινδύνων, έρχεται σε συνάφεια με τη βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη αστικών αγροτικών και παράκτιων περιοχών, προάγοντας την ασφάλεια που πλέον αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα για την οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη.
Ειδική επισήμανση πρέπει να γίνει ως προς την εξυπηρέτηση των ευάλωτων πληθυσμιακών ομάδων και των πληττόμενων από το έγκλημα πληθυσμών που έχουν περισσότερη ανάγκη από αναβαθμισμένες Υπηρεσίες Ασφάλειας.

γ) Υποστήριξη Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Εσωτερικής Ασφάλειας και Συνόρων (ΟΣΔΕΑΣ) - Δημιουργία Πρότυπων Αστυνομικών Υπηρεσιών
Ελληνική Αστυνομία αποτελεί έναν τεράστιο Οργανισμό, με ιδιαίτερα διευρυμένο κύκλο δραστηριοτήτων και μεγάλο αριθμό αστυνομικών Υπηρεσιών ανά τη Χώρα. Η διασφάλιση της ομοιομορφίας στις ενέργειες της αποτελεί το μεγάλο ζητούμενο τόσο για τη Διοίκηση του Σώματος, προκειμένου να θέτει κριτήρια επίτευξης στόχων στη βάση των πραγματικών δυνατοτήτων, όσο και για τον πολίτη, ο οποίος μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων τις προσδοκώμενες υπηρεσίες που προσφέρει η Αστυνομία.
Ο μαζικός αριθμός κτιριακών εγκαταστάσεων που στεγάζουν αστυνομικές υπηρεσίες ανά τη Χώρα, με τις κατάλληλες παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης τους μπορούν να συμβάλλον στην συνολική μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος προς το περιβάλλον σε επίπεδο περιφέρειας και πανελλαδικά.
Στο ίδιο πλαίσιο θα επιδιωχτούν ενεργητικές αστυνομικές δράσεις "πράσινων" πολιτικών όπως η επιτήρηση δασών και η χρήση πράσινων περιπολικών. Οι δράσεις αυτές θα συνδυάζονται με τη Στρατηγική της βιώσιμης ανάπτυξης υποστηρίζοντας μορφές ήπιας προληπτικής αστυνομικής δράσης εστιασμένες σε προσωποποιημένες υπηρεσίες για ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες και την υποστήριξη του τουρισμού ως οικονομικός παράγοντας ανάπτυξης κάθε περιφέρειας.
Η Δράση εξυπηρετεί τις επιλογές πολιτικής για τη βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη αστικών και αγροτικών περιοχών με ενεργητικές δράσεις ήπιας προληπτικής αστυνόμευσης που συνδυάζεται με πολιτικές προστασίας του περιβάλλοντος.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’80 έχει επισημανθεί το θέμα της σοβαρής επιβάρυνσης της ποιότητας του αέρα της πόλης της Μυτιλήνης από τον Αυτόνομο Σταθμό Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας. Μάλιστα τη μια και μοναδική φορά που έγιναν μετρήσεις της επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας (1990) με εξειδικευμένα όργανα, αυτές κατέδειξαν ότι η έκθεση των κατοίκων σε ατμοσφαιρικούς ρύπους "έφτανε τα όρια της αυξημένης θνησιμότητας σε ετήσια και καλοκαιρινή βάση καθώς επίσης και στις μέγιστες 24ωρες τιμές". Έκτοτε, δεν έχει γίνει κάτι για το θέμα πέρα από την προσθήκη μιας μεγαλύτερης και ψηλότερης καμινάδας η οποία κατέστησε το πρόβλημα από συνοικιακό σε πρόβλημα της ευρύτερης αστικής περιοχής. Η ενεργειακή διασύνδεση της Λέσβου με την ηπειρωτική χώρα θα γίνει περί το 2030, κατά συνέπεια η πόλη θα συνεχίσει να βιώνει εκπομπές αιωρούμενων σωματιδίων, διοξειδίου του θείου και οξειδίων του αζώτου για τη δεκαετία που διανύουμε. Κάποιοι από τους προαναφερθέντες ρύπους έχουν πολύ μεγάλη επιβάρυνση στην ανθρώπινη υγεία. Για τον λόγο αυτό επιβάλλεται άμεσα η εγκατάσταση ενός αξιόπιστου δικτύου σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικών ρύπων που θα δώσει απαντήσεις σε ένα σοβαρό, κατά κοινή παραδοχή, πρόβλημα χωρίς να αφήνει περιθώρια για αμφισβητήσεις όσον αφορά στον βαθμό επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας. Η πρόταση αυτή μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο του Άξονα Προτεραιότητας 2: «Προστασία του περιβάλλοντος και των πόρων της Περιφέρειας-Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή-Πρόληψη και Διαχείριση Κινδύνων» μαζί με άλλες προτάσεις του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι κάπως αντιφατικό να προωθείται η εξαιρετική προοπτική της ανάπλασης της προκυμαίας της πόλης της Μυτιλήνης σε ένα περιβάλλον που υπάρχουν υψηλές συγκεντρώσεις «Black Carbon», ενός καρκινογόνου ατμοσφαιρικού ρύπου.

Προτάσεις για το Αναπτυξιακό Σχέδιο της ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Αναπτυξιακές ανάγκες
• Χαμηλή κατά κεφαλή παραγωγή (δηλαδή ΑΕΠ) αλλά όχι υποχρεωτικά εισόδημα (μεταφορά εισοδημάτων από ναυτιλία, δημόσιο τομέα)
• Χαμηλή ανταγωνιστικότητα αφού πολύ χαμηλό ποσοστό παραγωγής οφείλεται σε εξωστρεφείς και ανταγωνιστικούς κλάδους όπως ο πρωτογενής τομέας, η μεταποίηση και ο τουρισμός (24%) σε σύγκριση με άλλες περιφέρειες της χώρας
• Πολύ χαμηλό ποσοστό ενεργού πληθυσμού και απασχολούμενων
• Δημογραφική αποψίλωση και υψηλή γήρανση του πληθυσμού ειδικά εκτός των αστικών κέντρων και των κοντινών οικισμών
• Την τελευταία θέση στην ΕΕ σε ότι αφορά την ανταγωνιστικότητα και επομένως στην ελκυστικότητα για ανθρώπους και επιχειρήσεις.

Γιατί συμβαίνουν αυτά; Χαμηλή ελκυστικότητα
• Στη διατήρηση & προσέλκυση επιχειρήσεων:
o Υψηλό κόστος παραγωγής λόγω νησιωτικότητας (μικρό μέγεθος, απομόνωση)
o Ελλειψη δομών στήριξης της επιχειρηματικότητας (δομές στήριξης καινοτομίας, κατάλληλη εκπαίδευση εργοδοτών και εργαζομένων, στοχευμένη χρηματοδότηση κλπ)
o Ελλείψεις και χαμηλή ποιότητα υποδομών και υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος (πχ. επικοινωνίες, μεταφορές κλπ)
• Στη διατήρηση & προσέλκυση πληθυσμού:
o Ελλειψη ευκαιριών εργασίας & θέσεων εργασίας με προοπτικές
o Ελλείψεις και χαμηλή ποιότητα Υπηρεσιών Δημοσίου Συμφέροντος (υγεία, παιδεία, πολιτισμός-αναψυχή, επικοινωνίες κλπ) με επίπεδο ανάλογο με αυτό της ηπειρωτικής χώρας και της ΕΕ
o Ποιότητα αστικού περιβάλλοντος λόγω έλλειψης παρεμβάσεων που θα αναδεικνύουν τον οικιστικό πλούτο

Ποιες αρχές ανάπτυξης για την αντιμετώπιση και της νησιωτικότητας
• Ποιοτικά νησιά: αξιοποίηση τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων (πολιτισμό, περιβάλλον, παραγωγική παράδοση) για παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών ποιοτικών, με υψηλή προστιθέμενη αξία (ενσωματώνοντας ανθρώπινες και τεχνολογικές γνώσεις και καινοτομία) για υψηλότερα εισοδήματα και καλύτερες θέσεις εργασίας
• Πράσινα νησιά: μείωση των χρησιμοποιούμενων πόρων στη παραγωγή και των παραγόμενων αποβλήτων (κυκλική οικονομία) – Ενεργειακή μετάβαση
• Νησιά ίσων ευκαιριών: αναβάθμιση των Υπηρεσιών Δημοσίου Συμφέροντος (ΥΔΣ) προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου

Πως; Με 2 θεματικούς άξονες ανάπτυξης ……

ΘΕΡΜΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΥΕΞΙΑΣ
με
• Δραστηριότητες υγείας (παραδοσιακή λουτροθεραπεία, ποσιθεραπεία όσο και υπηρεσίες αποκατάστασης, εναλλακτικές θεραπείες κλπ)
• Δραστηριότητες που αφορούν το σώμα, τη ψυχή και το πνεύμα (πχ. γίογκα, ται-τσι, ήπιες μορφές άσκησης, αυτοβελτίωση, coaching κλπ)
• Δραστηριότητες που συνδέονται με τον τομέα της διατροφής (πχ. διαχείριση βάρους, αποτοξίνωση, γευσιγνωσίας και προφανώς με όλο τον αγροδιατροφικό τομέα
• Υπαίθριες δραστηριότητες που συνδέονται με το περιβάλλον τη διατήρηση και την ανάδειξη του, (πχ. ανακάλυψη της φύσης, πεζοπορικές διαδρομές, ποδηλασία, θαλάσσια σπορ, καταδύσεις, αεροπλοϊα κλπ)
• Δραστηριότητες που συνδέονται με την ανακάλυψη του τοπικού πολιτισμού, των μύθων, της ιστορίας, των μνημείων και ότι συνδέεται με αυτά, της παράδοσης, των τεχνών με διαφορετικές πολιτιστικές εμπειρίες σε ζωγραφική, μουσική, χορό, κουζίνα, γλώσσα κλπ
• Δραστηριότητες που συνδέονται με τη φυσική διαβίωση των επισκεπτών κατοικώντας στα παραδοσιακά σπίτια των γύρω χωριών, συμμετέχοντας σε παραδοσιακές δραστηριότητες, σε δράσεις εθελοντισμού, στη τοπική ζωή κλπ

και ΓΑΛΑΖΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Με:
• προστασία και ανάδειξη των θαλάσσιων οικοσυστημάτων με δράσεις που προσελκύουν επιστημονικές ομάδες και ειδικούς ερευνητές
• βιώσιμη αλιεία και βιώσιμες υδατοκαλλιέργειες, που θα ενισχύσουν την εικόνα των νησιών
• παράκτιος και αλιευτικός τουρισμός, με δράσεις που θα απευθύνονται σε τουρίστες που θέλουν να αποκτήσουν εμπειρίες πέρα από τις παραλίες
• θαλάσσιος και ναυταθλητικός τουρισμός,
• καταδύσεις και παρατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας,
• ανάδειξη της ναυτοσύνης και των άλλων επαγγελμάτων της θάλασσας και σύνδεση τους με τους μύθους και την ιστορία των νησιών από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα,

….. και 8 κύριους οριζόντιους άξονες:
• Δημιουργία ενός συστήματος κατάρτισης και δια βίου μάθησης που να αποτυπώνει τις παραγωγικές και γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες των νησιών, για να μπορεί να καταρτιστεί ουσιαστικά και ο πιο απομακρυσμένος κάτοικος
• Δημιουργία ενός συστήματος στήριξης των ευπαθών ομάδων με βάση τα στοιχεία που από το Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης που έχει ξεκινήσει να λειτουργεί εδώ και μερικούς μήνες
• Βελτίωση της συνδεσιμότητας των νησιών μεταξύ τους και με τον έξω κόσμο με έργα όπως πχ. αναβάθμιση πλοίων τοπικών αγόνων γραμμών, διαχωρισμός χρήσεων λιμανιών, αναβάθμιση εγκαταστάσεων υποδοχής επιβατών, ολοκλήρωση εγκαταστάσεων τουριστικών λιμανιών και λιμανιών μεικτής χρήσης, δημιουργία logistics στη κλίμακα των νησιών για τη βελτίωση της διακίνησης-εξαγωγής εμπορευμάτων, αναβάθμιση δικτύων τηλεπικοινωνιών, δίκτυο υδροπλάνων)
• Διαχείριση νερού που να συμπεριλαμβάνει και επανάχρηση του χρησιμοποιημένου νερού
• Διαχείριση στερεών αποβλήτων με στόχο τη κυκλική οικονομία
• Διαχείριση περιβάλλοντος με στόχο τη μείωση των κινδύνων για φυσικές καταστροφές (πυρκαγιές και πλημύρες) και τη προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή
• Ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων & προώθηση της ηλεκτροκίνησης σε δημόσια και ιδιωτικά μέσα μεταφοράς ώστε να μειωθεί δραστικά το ενεργειακό αποτύπωμα των νησιών
• Ενεργειακή μετάβαση από ορυκτά καύσιμα μέσα από Ενεργειακές Κοινότητες

Με ποια οργάνωση:
Α. Ενδυνάμωση τοπικών αναπτυξιακών θεσμών
Ο ρόλος των Τοπικών Αναπτυξιακών Εταιρειών μέσα από Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (ΟΧΕ) ανά μεγάλο νησί και την ομάδα των μικρών νησιών που θα εξειδικεύουν τις δράσεις για:
 Θερμαλισμό και τουρισμό ευεξίας
 Γαλάζια ανάπτυξη
 Ενεργειακή μετάβαση
+
 Δράσεις Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης
Με οριζόντιο συντονισμό και υποστήριξη μέσω:
- της Αγροδιατροφικής Σύμπραξης
- του Φορέα Διοίκησης και Διαχείρισης του Τουρισμού στο Β.Αιγαίο

Β. Ενδυνάμωση οριζόντιων αναπτυξιακών θεσμών για τη κάλυψη των αναγκαίων πρόσφορων όρων

• Ο ρόλος της Διεύθυνσης Αναπτυξιακού Σχεδιασμού στον συντονισμό μεταξύ αναπτυξιακών προγραμμάτων και υπηρεσιών
• Ο ρόλος του ΠΣΕΚ και η κάλυψη των κάθε φύσης καινοτομιών (παραγωγικών, περιβαλλοντικών, οργανωτικών, κοινωνικών) και αξιοποίηση των ερευνητικών έργων που χρηματοδοτεί η Περιφέρεια.
• Ο ρόλος του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης στη τεκμηρίωση και την ανάληψη έργων και δράσεων με έμφαση στην αναγκαία εξωστρέφεια (πχ. διαπεριφερειακά προγράμματα)
• Ο ρόλος της ΕΛΟΡΙΣ στην εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού (επιχειρηματιών, εργαζομένων, ανέργων) αλλά και αναπτυξιακών δράσεων
• Ο ρόλος του Παρατηρητηρίου Κοινωνικής Ενταξης στη χάραξη της κοινωνικής πολιτικής
• Η δημιουργία ενός θεσμικού οργάνου που θα αναλάβει να συντονίζει τα θέματα περιβάλλοντος (ενεργειακή μετάβαση, κλιματική αλλαγή, κλπ)

Γ. Ενδυνάμωση των θεσμών διαβούλευσης και λήψης αποφάσεων
• Η λειτουργία της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης (ΠΕΔ) με στόχο έναν οργανωμένο διάλογο και όχι απλές διαβουλεύσεις που συχνά γίνονται για να καλυφθεί η σχετική υποχρέωση
• Η λειτουργία του Περιφερειακού Συμβουλίου που πρέπει να έχει ουσιαστικό λόγο στις αποφάσεις του αναπτυξιακού σχεδιασμού και για κανένα λόγο και με κανένα πρόσχημα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται απλά για νομιμοποίηση απλά διοικητικών και άνευ σημασίας πράξεων

Περισσότερες λεπτομέρειες στο www.ioannispilanis.blogspot.gr

Η παρέμβαση μου αφορά την πρόταση για εξειδίκευση της θεματικής ΟΧΕ που αφορά τη νεανική επιχειρηματικότητα. Η επιλογή της συγκεκριμμένης θεματικής απαντά στίς βασικές δημογραφικές (γήρανση πληθυσμού) και οικονομικές (χαμηλό επίπεδο ιδιωτικών επενδύσεων) προκλήσεις της Περιφέρειας Αιγαίου και αξιοποιεί το Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Η γεωγραφία (μεγάλα και μικρά νησιωτικά συμπλέγματα, ευρισκόμενα στο σημεία που επικοινωνεί η Μεσόγειος με τη Μαύρη Θάλασσα) η γεωλογία (θαλάσσια γεωπάρκα ..θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές ) η ιστορία (εμπορική, ναυτιλιακή, ναυτική και ναυπηγική παράδοση) αλλά και η οικονομία (εφοπλισμός, υδατοκαλλιέργιες , θαλάσσιος τουρισμός, παράκτιες καλλιέργειες) και ο πολιτισμός (ναυτικά και ναυπηγικά μουσεία, θαλασσινές παραδόσεις, νησιωτικοί μύθοι, νησιωτικές μικροκοινωνίες) δημιουργούν το υπόθαθρο για την εξειδίκευση στη Γαλάζια Επιχειρηματικότητα.
Στην Στατηγική ΟΧΕ για Νεανική Γαλάζια Επιχειρηματικότητα που προαπαιτει έρευνα και Καινοτομία υπάρχουν συνέργειες με δράσεις των Προγραμμάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου που αφορούν την έρευνα και την Καινοτομία και την Περιφερειακή Αριστεία, όπως τα fUTURE LABS (σε ολα τα νησιά που εδρευουν μονάδες του Πανεπιστημίου) ο Πόλος Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας το ΔΙΚΤΥΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΥΣ και σίγουρα μεγάλο αριθμό υποδομών για την θάλασσα, τον τουρισμό τις μεταφορές και τη ναυτιλία και τέλος προγράμματα κατάρτισης ή/και επανάκαταρτισης και δημιουργίας δεξιοτήτων.
Εν κατακλείδι τόσο η ταυτοτητα της Περιφέρειας όσο και η Θέση της και οι Διεθνείς συνθήκες αλλά και οι συνέργειες προτάσουν την επιλογή της θεματικής περιοχής της Γαλάζιας Νεανικής Επιχειρηματικότητας υπο την κρίσιμη αίρεση της ανάπτυξης ΤΠΕ τελευταίας γενιάς καθώς αυτό ειναι προαπαιτούμενο για την ελξη νέων και την ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων και έργων

Τα σχόλια της Επιτελικής Δομής ΕΣΠΑ του Υπουργείου Τουρισμού στο πλαίσιο της διαβούλευσης του ΠΕΠ Β. Αιγαίου είναι τα ακόλουθα:
Σε ότι αφορά στον Άξονα Προτεραιότητας 1 «Μετασχηματισμός οικονομίας και έξυπνη εξειδίκευση».
H αυξημένη ζήτηση για υπηρεσίες τουρισμού υψηλής ποιότητας και η απαίτηση για προσαρμογή των επιχειρήσεων στην εποχή της ψηφιοποίησης, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των ταξιδιωτών (ποσοστό άνω του 95%) χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να σχεδιάσουν το ταξίδι τους, απαιτεί την ψηφιακή προσαρμογή της τουριστικής βιομηχανίας. Έμφαση απαιτείται στο Ψηφιακό Μάρκετινγκ, καθώς και στην ενίσχυση της Τουριστικής Εμπειρίας του επισκέπτη μέσω δημιουργίας Έξυπνων Προορισμών και οργανισμών διαχείρισης προορισμών.
Η εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας δίνει την δυνατότητα για ολοκληρωμένες δράσεις με στόχο την βελτίωση της Ψηφιακής Ταξιδιωτικής Εμπειρίας, τη δημιουργία ενός Ενοποιημένου Οικοσυστήματος Ταξιδιού και τη βελτίωση της Ψηφιακής Ασφάλειας.
Παράλληλα, το Υπουργείο Τουρισμού θεωρεί αναγκαία τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης τουριστικής στρατηγικής για την Περιφέρεια, που θα υποστηρίζεται από την τουριστική προβολή της Περιφέρειας με τη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών, π.χ. digital mapping.
Για τον Άξονα Προτεραιότητας 4 του ΠΕΠ «Κοινωνική Συνοχή - Κοινωνικές Υποδομές» και ειδικότερα για τις δράσεις που αφορούν στην εμπέδωση διαδικασιών διαχείρισης προορισμού, στην αναβάθμιση και στον εμπλουτισμό της τουριστικής προσφοράς, καθώς και στην ανάδειξη δημόσιων τουριστικών υποδομών, προτεραιότητα είναι η ενίσχυση της ποιότητας των υπηρεσιών στον τουρισμό. Δράσεις που θα προσφέρουν κατάρτιση στο εργατικό δυναμικό της Περιφέρειας με σκοπό την ποιοτική παροχή τουριστικής υπηρεσίας, είναι κρίσιμες για την ενίσχυση του τουρισμού.
Επιπλέον η δημιουργία Οργανισμoύ Διαχείρισης/Μάρκετινγκ Προορισμού- DMO (Destination Management Organization) είναι αναγκαία, καθώς πέρα από τη διαχείριση και το μάρκετινγκ του τουριστικού προορισμού, μέσα από τη χάραξη πολιτικών για την ανάπτυξη του τουρισμού της περιοχής, θα συμβάλλει καθοριστικά στον απαραίτητο συντονισμό όλων των τουριστικών φορέων για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών προώθησης και ανάπτυξης. Το Υπουργείο Τουρισμού επεξεργάζεται σχετικό νομοσχέδιο που θα καθορίζει το θεσμικό πλαίσιο και τις κατευθύνσεις και σύντομα θα επανέλθει στο θέμα με συγκεκριμένες θέσεις.
Σε ότι αφορά στις τουριστικές υποδομές, η στρατηγική του Υπουργείου Τουρισμού κινείται υπέρ των παρεμβάσεων σε συγκεκριμένες υποδομές που θα προάγουν θεματικές μορφές τουρισμού που έχουν προστιθέμενη αξία για την Περιφέρεια, όπως ο θερμαλισμός και ο θαλάσσιος τουρισμός. Προσβλέπουμε δε ότι οι παρεμβάσεις θα αποτελούν μέρος μιας ΟΧΕ.
Στη Προγραμματική Περίοδο 2021-2027, η ΟΧΕ ακριβώς επειδή αποτελεί ένα ολοκληρωμένο χωρικό εργαλείο δημιουργεί κατά συνέπεια και μια τουριστική διαδρομή. Υπό το πρίσμα της τουριστικής ανάπτυξης θεωρείται ένα τουριστικό πακέτο με επιλέξιμες δαπάνες υποδομών, κατάρτισης και ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας. Είναι καίριας σημασίας να γίνει κατανοητή η συμμετοχή των ΜΜΕ στις ΟΧΕ, καθώς αποτελεί έναν κρίκο στην αλυσίδα αξίας του τουριστικού προϊόντος που έχει brand name, καθώς και πόρους για προώθηση και προβολή. Στο πλαίσιο αυτό θα ενταχθούν και δράσεις που θα προέλθουν από το Εδαφικό Σχέδιο της χωρικής ενότητας νησιών Β. Αιγαίου με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της τουριστικής δραστηριότητας στην περιοχή. Αναμένουμε το Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης Βορείου και Νοτίου Αιγαίου, προκειμένου να συμβάλλουμε στο σχεδιασμό των δράσεων για τον βιώσιμο τουρισμό
Σχετικά με τον Άξονα Προτεραιότητας 6, που αφορά στη χωρική συνοχή των νησιών, σχεδιάζουμε δράσεις για την νησιωτικότητα από κοινού με το Υπουργείο Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της Περιφέρειας Β. Αιγαίου..
Επιπρόσθετα, δίνουμε έμφαση και θεωρούμε σημαντική την προώθηση δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε σχέση με τον τουρισμό. Απαιτούνται ειδικές παρεμβάσεις για τις νησιωτικές περιοχές που πλήττονται περισσότερο. Τα μέτρα προσαρμογής της τουριστικής βιομηχανίας στην κλιματική αλλαγή αφορούν κυρίως έργα υποδομής, αλλά και κίνητρα προσαρμογής των τουριστικών επιχειρήσεων, στην μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος τους.
Στον Άξονα 3 «Ενίσχυση της προσβασιμότητας των νησιών της Περιφέρειας» τονίζουμε στην παρούσα φάση το γεγονός ότι πολλά ελληνικά λιμάνια διαθέτουν ανεπαρκείς εξοπλισμούς υποδοχής και αντιμετωπίζουν προβλήματα κυματισμού. Επίσης, η συντήρηση και η ανάπτυξη του οδικού δικτύου παραμένουν σημαντικές δραστηριότητες για την ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος. Αναγκαία κρίνονται και έργα υποδομής που επιτρέπουν για την εξασφάλιση της επάρκειας ύδρευσης. Στο προσεχές μέλλον θα απαιτηθούν πρόσθετες επενδύσεις για τη διαχείριση των υγρών και στερεών αποβλήτων και ευρύτερα για την ενισχυμένη εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας.
Η πρότασή μας είναι το ΠΕΠ Β. Αιγαίου να χρηματοδοτήσει:
1. Δράσεις ενίσχυσης των τουριστικών επιχειρήσεων για: μέτρα εξοικονόμησης νερού, εξοικονόμηση ενέργειας, μείωση του carbon footprint, χρήση ΑΠΕ, βιοκλιματικά κτίρια (υλικά και τεχνικές δόμησης), υπό το πνεύμα της πολιτικής της ΕΕ Green Deal, η οποία κινείται στο πλαίσιο Αρχής της Μη Σοβαρής Βλάβης και προκρίνει τις ενέργειες με το μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Σε αυτό το πνεύμα κινείται άλλωστε η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Gr-eco Islands, η οποία βασίζεται σε μια ολοκληρωμένη, ολιστική αντιμετώπιση εξαιρετικά σημαντική για τα νησιά της Περιφέρειας του Β. Αιγαίου.
2. Δράσεις που αφορούν σε επίπεδο υποδομών, όπως για παράδειγμα παρεμβάσεις προσαρμογής και προστασίας των ακτών σε τουριστικές περιοχές που διατρέχουν κίνδυνο διάβρωσης.
3. Δράσεις που αφορούν στην μετάβαση στην κυκλική οικονομία, μέσω της προώθησης ολοκληρωμένης διαχείρισης των αποβλήτων για τις τουριστικές επιχειρήσεις.
Θεωρούμε μοναδική ευκαιρία ανάπτυξης το γεγονός ότι οι διαθέσιμοι πόροι για την επόμενη Προγραμματική Περίοδο θα είναι αυξημένοι, πράγμα που απαιτεί τον απόλυτο καθορισμό των στόχων προκειμένου να διαμορφωθεί ένα σαφές όραμα για το μέλλον.
Προτεραιότητα για την ΕΔΕΤΤ και το Υπουργείο Τουρισμού αποτελεί η συνδρομή στην επιτυχημένη εφαρμογή των ΟΧΕ στα μικρά νησιά της Περιφέρειας του Β. Αιγαίου, των ΒΑΑ στις αστικές αναπλάσεις στη Μυτιλήνη και στη Χίο, καθώς και των λοιπών έργων τουριστικού ενδιαφέροντος της τρέχουσας περιόδου, γεγονός που μπορεί να επιτευχθεί με την προσθήκη επιπλέον θεματικών στόχων. Είμαστε στη διάθεσή σας για κάθε διαβούλευση προκειμένου να γίνει κατανοητό ποιες στοχευμένες ενισχυτικές παρεμβάσεις απαιτούνται προκειμένου να φτάσουν στο αναμενόμενο ποσοστό επιτυχίας που είχε προβλεφθεί αρχικά.
Σε ότι αφορά στο ζήτημα της Στρατηγικής Έρευνας και Τεχνολογίας για την Έξυπνη Εξειδίκευση (Research and Innovation Strategies for Smart Specialisation - RIS3) θεωρούμε ότι στην παρούσα φάση είναι προτιμότερη η επικαιροποίησή της προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

Ως ο πρώτος Φορέας Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας που δραστηριοποιούμαστε στο νησί της Σάμου, έχουμε παρατηρήσει και καταγράψει ότι μέχρι σήμερα κάποια από τα γραφόμενα στα προγράμματα απέχουν κατά πολύ από τα πεπραγμένα, όπως για παράδειγμα τα θέματα ισότητας των φύλων, για τα οποία τουλάχιστον στη Σάμο δεν έχουν ξεκινήσει καν οι συνεδριάσεις της σχετικής Επιτροπής. Γεμίζοντας γραμμές και σελίδες με λέξεις, δε σημαίνει ότι έχουμε γεμίσει τις ζωές των πολιτών με πράξεις. Για τον λόγο αυτό, τα προγράμματα θα πρέπει να εξυπηρετούν πάνω απ' όλα το συμφέρον των πολιτών εν συνόλω, δίχως διακρίσεις και μικροπολιτικά συμφέροντα, και όχι να εξυπηρετούν μόνο το συμφέρον των δημόσιων υπηρεσιών, οι οποίες ούτως ή άλλως αμείβονται και συμπεριλαμβάνονται στον κρατικό προϋπολογισμό. Σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι δεν θα πρέπει να παραλείπεται ο τρίτος τομέας της κοινωνικής οικονομίας, πέραν του δημόσιου και του ιδιωτικού. Ένα άλλο σημαντικό αίτημα των πολιτών, είτε ντόπιων, είτε τουριστών, είναι η εξυπηρέτησή τους από τα μέσα μαζικής μεταφοράς καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και καθ΄ όλη την εβδομάδα. Κάτι τέτοιο θα μειώσει την αυξημένη χρήση ιδιωτικών οχημάτων και συνεπώς τις εκπομπές ρύπων. Επιπλέον, επειδή αναφέρονται οι συνεργασίες σε ερευνητικά προγράμματα κλπ, από πλευράς μας έχουμε σημειώσει ότι, έπειτα από αιτήματά μας προς Δήμους, Περιφέρειες, Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και Δημόσιες Αρχές, για συνεργασία και στήριξη ως προς την υλοποίηση καινοτόμων, πειραματικών και ρεαλιστικά βιώσιμων κοινωνικών δράσεων απασχόλησης, αποανάπτυξης και τοπικοποίησης, που αφορούν κυρίως ασθενέστερες πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ομάδες πληθυσμού και θέματα ισότητας των φύλων, σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν υπάρξει ουσιαστικές απαντήσεις και πράξεις, και προτείνουμε να προβλέπονται κυρώσεις στους ανωτέρω όταν δεν απαντούν και δεν αιτιολογούν εγγράφως τους λόγους μη συνεργασίας και μη στήριξης και εν συνεχεία να ενημερώνεται η εκάστοτε αρμόδια Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τέλος, στο πλαίσιο της πράσινης ανάπτυξης θα πρέπει να στηριχθούν και τα εναλλακτικά γεωργικά, αλιευτικά και κτηνοτροφικά σχολεία. Ευελπιστούμε στην ειλικρινή συνεργασία και την πρακτική εφαρμογή βιώσιμων λύσεων για όλους!